Superstartup deprimeert jonge generatie
Terug naar overzicht
blog

Superstartup deprimeert jonge generatie

De Belgische jeugd ziet de economische toekomst somber in. Een spijtige evolutie, die zich vertaalt in een dalend aantal nieuwe bedrijven. Het medicijn tegen dit economisch pessisme bij de jeugd? Loos het heldenverhaal van de superstartup. Het is onrealistisch en deprimerend.

Vlaamse, Waalse en Brusselse twintigers en dertigers zijn onzeker en ronduit pessimistisch als het om de toekomst gaat. Dat schrijft de Brusselse socioloog Mark Elchardus in zijn pas verschenen boek, Voorbij het Narratief van Neergang. Elchardus trok zijn conclusie op basis van gesprekken met 2.000 Belgische jongeren in 2013. Ruim 89 procent van de jongeren vreest dat bedrijven massaal gaan wegtrekken naar lageloonlanden. De overgrote meerderheid huivert ook voor een dalende werkgelegenheid, een groeiende kloof tussen arm en rijk en een afbrokkelende sociale zekerheid.

De gitzwarte economische toekomstvisie van de Belgische jeugd weerspiegelt zich in de evolutie van het bedrijvenlandschap. Recente cijfers van Graydon tonen dat er in 2014 81.660 bedrijven werden opgericht en 78.928 werden ontbonden. Een magere nettogroei van 2.732 ondernemingen. Als we dat vergelijken met de voorbije jaren, is dit het laagste cijfer ooit. Om u een idee te geven: in 2007, net voor het uitbreken van de economische crisis, was er een nettogroei van 27.946 bedrijven.

Alarmerende evolutie

Toegegeven, de opvallende cijfers van 2014 zijn deels te verklaren door de aangekondigde verhoging van de belasting op de liquidatiebonus, wat verschillende bedrijfsleiders deed beslissen om hun vennootschap vervroegd stop te zetten of naar het buitenland te verhuizen. Maar er is meer aan de hand. De nettogroei van bedrijven in ons land toont al twee jaar een duidelijke daling, iets wat politici en belangenorganisaties vooralsnog lijken te negeren. In 2014 werden voor het eerst in de geschiedenis van het Belgische bedrijfsleven meer vennootschappen stopgezet dan opgericht. En de evolutie zet zich verder. In de eerste maanden van 2015 nam het aantal vennootschapsvormen verder af, terwijl ook het aantal nieuw opgerichte eenmanszaken voor het eerst sinds 2009 een dalende trend inzet.

Dit is niet langer een vrijblijvende somberheid: de dalende ondernemingszin bij de nieuwe generatie is een alarmerende evolutie, omdat de nieuwe bedrijven van vandaag instaan voor de innovaties en werkgelegenheid van de toekomst. En als de negatieve trend zich doorzet, zal die toekomst er inderdaad niet al te rooskleurig uitzien.

Belgische pijnpunten

Wat ligt aan de basis van de angst of terughoudendheid bij jongeren om een bedrijf op te richten? Uiteraard hebben de naweëen van de crisis hun rol, net als klassieke Belgische pijnpunten als loonlast en fiscale druk. Maar er speelt ook een psychologische factor. Als we het vandaag hebben over jonge ondernemers in de media, zijn het steeds dezelfde bedrijven die aan bod komen: Tomorrowlandtriomf, app-ontwikkelaars en succesverhalen  in Silicon Valley. Lovenswaardige initiatieven van noemenswaardige ondernemers, maar geen geschikte rolmodellen om een hele generatie te motiveren.

Ondernemen vergt geen (toch niet altijd) grote ambities. Bijna de helft van het huidige Belgische bedrijvenlandschap bestaat uit eenmanszaken, een vierde uit bvba’s. Veel loodgieters, lokale winkels, bakkerijen en kleine kmo’s dus. Hun belangrijkste doel? Een goed leven leiden. Geen ongebreidelde groei, geen internationalisering, geen ‘the sky is the limit’. En daar is helemaal niets mis mee. Deze bedrijven boeren niet minder goed of zijn niet minder gezond, integendeel. Daarbij vormen ze de kern van ons economisch weefsel: met hun verankering verzekeren ze inkomsten voor de overheid en economische groei op lange termijn.

Steve Jobs

Er schuilt geen Steve Jobs in elk Belgisch dorp of in elke Belgische stad. Ondernemen gelijkstellen met technologische innovaties, torenhore ambities en grootse businessplannen schrikt veel mensen af en kan zelfs deprimerend werken. Velen vrezen dat deze vorm van ondernemerschap te hoog gegrepen is voor hen. Jammer, want er schuilen wel degelijk genoeg potentiële ondernemers in onze Belgische dorpen en steden.

Initiavieven als Bryo van Voka of Telenet Idealabs dragen ontegensprekelijk bij aan het jong ondernemerschap in ons land, maar er is meer nodig. Veel meer. Daarbij zetten het middenveld, de overheid en media vandaag te sterk in op het vaak onbereikbare heldenverhaal van de superstartup en maken ze zo onbedoeld de verkeerde reclame voor het bedrijfsleven.

Uit het onderzoek van Elchardus blijkt dat 75 procent van de ondervraagde jongeren, ondanks zijn negatieve toekomstvisie, zijn eigen toekomst wél positief inschat. Ze geloven met andere woorden wel dat ze een goed leven kunnen leiden. Willen we meer bedrijven in ons land, zou het niet veel efficiënter zijn om in de plaats van het heldenverhaal, ondernemerschap te promoten als een haalbare, uitdagende manier om in dat goed leven te voorzien?

Na het opiniestuk ‘Liquidatiebonus hypothekeert onze toekomstige economische groei’ is dit het tweede deel in de reeks Trends, waarin enkele opvallende conclusies worden belicht uit de recente studie 'Evoluties in het Bedrijvenlandschap'.

Evoluties in het bedrijvenlandschap

Gelijkaardige publicaties