Het Belgische landschap van ‘ondernemingen’ en ‘bedrijven’
Per 1 januari 2015 telde België 1.358.170 actieve ondernemingsnummers. Naast bijvoorbeeld vennootschappen vallen hier onder heel wat overheidsinstanties, vzw’s, kerkfabrieken, … In een nieuwe studie ‘Evoluties in het bedrijvenlandschap’ definiëren we de term ‘het bedrijf’. We tonen aan dat als we van bovenstaande entiteiten abstractie maken er 1.105.582 basis-bedrijven zijn. Velen hebben echter geen BTW-plicht en drijven dus geen handel. Andere zijn slapend of voeren enkel interne handelingen binnen een grotere structuur uit.
Hebben we het over het bedrijfsleven dan telt België per 1 januari 771.091 echte bedrijven zoals de volksmond die term begrijpt. Deze bedrijven bevinden zich voor:
- 61,27% in het Vlaamse gewest (472.68)
- 10,83% in het Brusselse gewest (83.478)
- 26,62% in het Waalse gewest (205.247)
Naar verhouding tellen Brussel en Wallonië meer vzw’s dan Vlaanderen.
Wat overheidsinstellingen betreft treffen we er:
- 3.848 binnen het Vlaamse gewest
- 1.839 binnen het Brusselse gewest
- 4.470 binnen het Waalse gewest
Evolutie van het bedrijvenlandschap
In 2014 werden er enerzijds 90.116 nieuwe entiteiten gecreëerd waarvan 81.660 bedrijven. Anderzijds werden er ook 81.721 entiteiten, waarvan 78.928 bedrijven, ontbonden. Dat betekent een netto overschot van 8.395 entiteiten (of een aangroei van 0,66%). Binnen de bedrijvenpopulatie was er een netto-aangroei van 2.732 bedrijven (0,27%). En dat zijn de laagste cijfers ooit.
Ter zake noteren wij, na een eerste dip in 2009, een duidelijke afkalving vanaf 2012. In het bijzonder binnen die entiteiten die een Belgische vennootschapsvorm dragen.
Effect van de liquidatiebonus
Voor het eerst in de geschiedenis van ons bedrijfsleven werden in 2014 meer vennootschappen stopgezet dan opgericht. De verhoging van de liquidatiebonus, aangekondigd in maart 2013, heeft het effect binnen dit segment duidelijk versterkt, maar het is niet de enige verklaring. De trend, ingezet in 2012, is fundamenteler en legt op langere termijn een hypotheek op de potentiële ontwikkeling van ons economisch weefsel.
De verhoging van de liquidatiebonus zelf heeft geresulteerd in de ontbinding van om en bij de 10.000 vennootschappen. In dit geval ging het voor een belangrijk deel om (kleinere) managementvennootschappen en oudere bedrijven die een eerder slapend bestaan kenden.
Duidelijk negatieve groei vooral in groot- en kleinhandel
De sectoren ‘Dienstverlening aan bedrijven’ en ‘Persoonlijke dienstverlening’ kennen nog een zekere – zij het beperkte – groei. Dit is echter duidelijk crisisgerelateerd. Het gaat vaak over kleine zaken, waar we kunnen vermoeden dat ze opgericht worden door ex-kaderleden van bedrijven die herstructureren. Ook binnen de sector van de ‘Horeca’, de ‘Land-en Bosbouw’, ‘Reparatie en Onderhoud’ en ‘Energieproductie’ zien we nog een kleine toename van het aantal vennootschappen.
In de ‘Groothandel’ én de ‘Kleinhandel’ stellen we echter een duidelijke negatieve groei vast. Het gevolg van enerzijds een consolidatiebeweging, die al enkele jaren bezig is, en een duidelijke verschuiving van beslissingscentra naar het buitenland. Ook de sectoren ‘Bouw’ en ‘Transport’ kennen een kleinere, maar even duidelijke afkalving.
Eerste kwartaal 2015: verdere afname en verlengd effect van de liquidatiebonus
Het eerste kwartaal van 2015 werden er opnieuw minder entiteiten opgericht (-2,89%) dan tijdens het eerste kwartaal in 2014. We zien enkel een duidelijke stijging van het aantal oprichtingen van buitenlandse vennootschapsvormen (+12,13%), terwijl het aantal nieuwe Belgische vennootschapsvormen verder daalt (-0,32%). Wij kunnen vermoeden dat ook hier het effect van de verhoging van de liquidatiebonus nazindert.
Daarnaast zien we dat ook het aantal nieuw opgerichte eenmanszaken, voor het eerst sinds 2009, een dalende trend vertoont (-2,59%).
Download de studie met alle cijfers en (mogelijke) verklaringen voor de terugval.
