Liquidatiebonus: verklaring voor het hoge aantal vereffeningen?

In september werden in België liefst 1.523 vennootschappen vereffend. Dat blijkt uit cijfers van Graydon. Dit is 50% meer dan in september het jaar ervoor. Toen waren het er 710. De kwartaalcijfers zijn minstens even overtuigend: 3.192 vereffeningen in de laatste drie maanden van het lopende jaar tegenover ‘slechts’ 1.360 in diezelfde periode van 2013. Die forse stijging is allicht het gevolg van de hogere liquidatiebonus die sinds 1 oktober is ingegaan. 

Wat is de liquidatiebonus?

De verhoging van de roerende voorheffing op de liquidatiebonus van 10 tot 25% is beslist in het kader van de begrotingscontrole van maart 2013. De liquidatiebonus is fiscaal gezien het positieve verschil tussen wat in geld, in effecten of andere activa aan de aandeelhouders wordt uitgekeerd en het gerevaloriseerde kapitaal. Of: er is sprake van een liquidatiebonus als er bij de ontbinding van een vennootschap meer wordt uitgekeerd aan de aandeelhouders dan wat ze tijdens het bestaan van de vennootschap als kapitaal hebben geïnvesteerd. Het kapitaal van de vennootschap wordt  bij deze berekening gerevaloriseerd. Dit betekent dat het geïnvesteerde kapitaal van het jaar x wordt aangepast aan de inflatie tussen het jaar x en het jaar van de uitkering van de bonus.

Notarissen overstelpt met vereffeningen

Veel ondernemers zagen het evenwel zo niet. Ze hebben hun onderneming en de waarde ervan altijd beschouwd als een vorm van actief pensioensparen. Ze hadden zich al die jaren dag en nacht geëngageerd voor hun bedrijf en gingen ervan uit dat de opbrengst van de vereffening de basis kon leggen voor een welverdiende oude dag. Ze schrokken zich dan ook een hoedje toen de regering met een maatregel uitpakte waarbij de liquidatiebonus flink opgetrokken werd van 10 tot 25%.

Er zal alvast heel wat emotie bij geweest zijn, maar nogal wat ondernemers voelden zich ten onrechte geviseerd. Ze namen het niet dat de regels in de loop van het spel veranderd werden. Ze beslisten dan ook om hun onderneming, allicht vroeger dan gepland, te laten vereffenen.

De notarissen zullen het geweten hebben. Ze werden tijdens de afgelopen maanden overstelpt met dossiers, zo blijkt uit cijfers van de krant De Standaard. Een stopzetting moet effectief gebeuren met een boekhouding die maximaal drie maanden geleden afgesloten mag zijn. Het ging er bij de notariskantoren dan ook uitzonderlijk druk aan toe. De dossiers stapelden zich op.

Sterke stijging derde kwartaal 2014

De cijfers die Graydon verzamelde over de laatste maanden zijn alvast bijzonder hard: in de afgelopen “normale” jaren lieten effectief telkens pakweg 3.000 ondernemers op het einde van hun carrière hun onderneming vereffenen. 2012 was in dit opzicht al even een uitschieter met 6.079 liquidaties. Toen verleden jaar de eerste artikelen begonnen te circuleren over de verhoging van de fiscale druk op de liquidatiebonus, schoot dat cijfer meteen nog verder naar omhoog naar 8.085 dossiers. Een lijn die dit jaar ondertussen nog verder doorgetrokken is, want het saldo voor de eerste negen maanden van 2014 is reeds opgeklommen tot 7.910 dossiers. Met nog drie maanden te gaan zullen we de cijfers van 2013 dus ongetwijfeld nog overtreffen. Ook al is de fiscale verhoging op de bonus ondertussen effectief al van kracht.

Graydon heeft ondertussen al uitgemaakt dat liefst 51% van de ingebrachte dossiers bvba’s betrof, vooral zelfstandigen en kleine ondernemers dus die het zekere voor het onzekere genomen hebben en hun zaak meteen ook opgedoekt hebben. In 13% van de liquidaties ging het om nv’s.

Vooral opvallend veel kleine consultancybedrijven werden opgedoekt: liefst 1.078. Het ging dan met name om consultants in bedrijfsbeheer. Daarnaast werden ook 259 computer consultancybedrijven, 255 holdings, 193 medische bedrijfjes, 125 boekhoudkantoren, 125 bouwbedrijfjes, 122 dienstverleningsbedrijven, 120 onderzoeksbureaus en 119 onroerend goed bedrijfjes opgedoekt.

Omdat de vereffening van een vennootschap en de publicatie ervan niet altijd in dezelfde maand plaatsvinden zullen de statistieken in de komende maanden ongetwijfeld nog moeten bijgewerkt worden. De tendens is vandaag evenwel onmiskenbaar. Of dit ook onmiskenbaar het effect is van de fiscale verhoging op de liquidatiebonus? Dat zal later wetenschappelijk moeten uitgeklaard worden. Een en ander wijst evenwel duidelijk in die richting.

Lees ook:

Liquidatiebonus: hoe ontbindt u uw vennootschap?