De compliance officer: van toezichthouder naar echte gesprekspartner

De functie van compliance officer bestaat pas zo’n twintig jaar. Maar in die periode is ze heel wat veranderd. Aanvankelijk was de compliance officer enkel in de financiële sector actief. Hij bekeek vooral of alle regels goed werden nageleefd. Vandaag is er voor de compliance officer in grote organisaties een belangrijke rol weggelegd.

De compliance officer is tegenwoordig een echte gesprekspartner voor het management. Zo kan hij bijdragen tot een positieve uitstraling en de klantgerichtheid van de organisatie.

Van een passieve controlefunctie …

De compliance officer deed in de jaren negentig van de vorige eeuw zijn intrede. Toen bestond zijn taak eenvoudigweg uit het toetsen van bepaalde praktijken aan de wet- en regelgeving. De functie was beperkt en sterk regelgedreven. Het waren dan ook vaak juristen die de pensioengerechtigde leeftijd naderden die de functie uitoefenden.

Ver van de business hielden zij in de gaten of de opgelegde regels voldoende werden nageleefd. Hierbij werd van de compliance officer een zekere terughoudendheid verwacht. Hij mocht de business niet afremmen. Zo werd hem aangeraden om normen niet te strikt toe te passen en een ruimer toetsingskader te hanteren.

… naar een stevig managementmandaat

Maar de compliance officer heeft ondertussen een sterke ontwikkeling doorgemaakt. De meeste financiële ondernemingen hebben de compliance officer een stevig mandaat gegeven in hun organisatie. Ze hebben de positie van de functie ten opzichte van de andere functies formeel herschreven.

De compliance officer is zo geleidelijk aan een echte gesprekspartner geworden voor het management. Zeker in bedrijven die hebben ingezien dat het geen zin heeft om alleen maar een enge definitie te hanteren van compliance. De werkzaamheden van de compliance officer kunnen nu worden samengevat met behulp van werkwoorden als toetsen, beheersen en voorkomen.

Nog altijd is het jammer genoeg zo dat sommige financiële en andere ondernemingen uitgaan van een enge definitie van het compliance begrip. Ze denken dat het volstaat om geen gedragingen te vertonen die in strijd zijn met interne of externe regels.

Compliance is meer dan de normen naleven

Compliant zijn is echter meer dan de normen naleven. Het is bijvoorbeeld ook het centraal stellen van het belang van de klant. Vandaar dat de compliance officer ondertussen een populaire functie is geworden. De man of vrouw in kwestie heeft een taak te vervullen als beschermer van evenwichtige waardecreatie. Hij of zij is iemand:

• die op strategisch niveau meedenkt over de waarde die de onderneming wil creëren voor de stakeholders,
• die op tactisch niveau waarborgt dat binnen de onderneming de juiste randvoorwaarden voor evenwichtige waardecreatie bestaan,
• die op operationeel niveau werknemers begeleidt bij het oplossen van tegenstellingen.

Kortom, het gaat om een behoorlijk uitdagende functie.

Wettelijke erkenning FSMA

Volgens het reglement van de FSMA van 27 oktober 2011, goedgekeurd bij KB van 12 maart 2012, moet het hoofd van de compliance functie een wettelijke erkenning bekomen.  Dit reglement bepaalt ook dat alle personen die een compliance verantwoordelijkheid uitoefenen, zich regelmatig moeten bijscholen.