Criminoloog Jelle Janssens: ‘Grote verwevenheid tussen criminele wereld en bedrijfsleven’
Terug naar overzicht
blog

Criminoloog Jelle Janssens: ‘Grote verwevenheid tussen criminele wereld en bedrijfsleven’

De verwevenheid tussen de georganiseerde misdaad en de bedrijfswereld is niet nieuw. Maar wat volgens criminoloog Jelle Janssens wel toeneemt, is het groeiende maatschappelijke besef dat beide werelden met elkaar verweven zijn. ‘Vroeger kon de situatie even ernstig geweest zijn, maar het is pas recent dat we er ons in verdiepen en meer en meer gevallen zien opduiken’, zegt hij.

De laatste Graydon Inspiration Session stond in het teken van fraude. Een van de bevlogen sprekers op het podium was Jelle Janssens, criminoloog en als professor verbonden aan de Universiteit Gent. Hij voert onderzoek naar alles wat verband houdt met georganiseerde misdaad, maar ook naar financiële en economische criminaliteit. Janssens spreekt over een almaar sterkere verwevenheid tussen de criminele wereld en de bedrijfswereld.

Hoe manifesteert deze verwevenheid zich?

Misleiding is de rode draad doorheen deze praktijken. Criminele organisaties nemen in de eerste plaats een legale onderneming over, bijvoorbeeld een hotel, of investeren erin. Van de capaciteit gaan ze vervolgens 70% verhuren aan reguliere toeristen. De overige 30% wordt in de praktijk niet verhuurd, maar zo staat het niet in de boeken. Op papier is het hotel namelijk steeds volgeboekt. De legale business fungeert zo als een witwasmachine.

‘Er bestaan professionele criminele organisaties die zich hier specifiek op toeleggen', zegt criminoloog Jelle Janssens. ‘Let op, dit is slechts een voorbeeld en het fenomeen beperkt zich zeker niet tot het hotelwezen alleen. Er zijn ook voorbeelden te vinden met supermarkten, viswinkels, massagesalons, restaurants, carwashes, enz.’

Wat ook gebeurt, zijn deals tussen criminele organisaties en legale ondernemingen. Uiteraard staat geen enkele bonifade ondernemer te springen voor dat soort deals. Meestal is er dan ook afpersing en chantage in het spel. Over de CEO bezitten criminelen bijvoorbeeld compromitterende informatie om hem in het nauw te drijven. Zulke praktijken maken niettemin deel uit van de ambitie om als criminele organisatie mee te spelen in een legale economie.

Het gevaar: ondermijning van de legale economie

Professor Janssens verduidelijkt dat de georganiseerde misdaad op die manier gebruik maakt van de lokale en legale economische en juridische infrastructuur, inclusief de diensten van specifieke beroepsgroepen. Het benut daarbij economische sectoren – horeca, transportsector, financiële sector, distributieknooppunten zoals havens en vliegvelden – om criminele handelingen te verrichten, te verhullen en/of crimineel geld te investeren.

‘Het gaat om ondermijnende criminaliteit’, geeft Jelle Janssens aan, ‘omdat het de potentie heeft om sluipenderwijs een zodanige sociale en economische invloed te ontwikkelen, dat het de fundamenten van een rechtstaat ondergraaft, om het met de woorden van Tops en Schilders te zeggen. Op die manier bedreigt het ook de veiligheid en de integriteit van de samenleving an sich. Kortom, er is grote reden tot bezorgdheid omwille van de verwevenheid van de bovenwereld en de onderwereld.’

Hoe manifesteert die ondermijning zich?

De illegale inkomsten worden geïnvesteerd in tal van branches, zoals de immobiliënsector en de transportsector. Maar ook bruidswinkels, massagesalons en zelfs supermarkten zijn volgens Jelle Janssens niet veilig voor witwaspraktijken. Het grote probleem schuilt erin dat ze goederen en diensten aanbieden tegen bodemprijzen. Bij legale ondernemers zal het tot faillissementen leiden. Zij kunnen immers niet opboksen tegen die praktijken.

Bovendien hebben deze criminele ondernemers niet altijd de intentie om als een goede huisvader hun zaak te leiden. Zij zullen bijvoorbeeld bestellingen aannemen zonder de intentie te hebben om te leveren. Deze infiltratie leidt tot oneerlijke concurrentie, reputatieschade voor bepaalde sectoren én winkelbuurten, en zo meer.

Soms kan er ook sprake zijn van verwevenheid met de (lokale) politiek. ‘De georganiseerde misdaad heeft vele gezichten. In de voorbije 15 tot 20 jaar zijn deze praktijken sterk onderbelicht gebleven’, zegt Jelle Janssens. ‘Het gevolg is dat het fenomeen vandaag op sommige plaatsen veel sterker aanwezig is dan vroeger. In ons land hebben de provincies Antwerpen, Limburg en Namen ondertussen ARIEC’s opgericht, of Arrondissementeel Informatie- en Expertisecentra om via bestuurlijke handhaving de verwevenheid en facilitering van georganiseerde criminaliteit tegen te gaan.’

Jelle Janssens was één van onze gastsprekers tijdens de Graydon Inspiration Session ‘Fraude: bent u voorbereid of is uw bedrijf het volgende slachtoffer?’ Bekijk hieronder de aftermovie.

Gelijkaardige publicaties